Taboes

Taboes

Het laatste taboe. Vul het in bij Google en je krijgt ontelbare hits met allemaal weer een ander laatst taboe. NSB-kinderen, masturbatie, luiheid en zelfdoding bij ouderen, om de eerste vier te noemen. Misschien is de veelheid aan taboes zelf wel een taboe. In de eenentwintigste eeuw is alles onderhand toch wel zo’n beetje bespreekbaar? Niet dus.

Het zal ook wel een taboe zijn dan taboes een nut hebben. In die film met Jim Carry waarbij hij alleen nog maar de waarheid kan vertellen, zegt hij veel zeer ongemakkelijke dingen die je beter voor je kunt houden, maar die gewoon heel waar zijn en voor iedereen herkenbaar. Toch is wat het personage doet niet iets wat een mens doet. Dingen voor je houden is dat wel. Menselijk. Onbespreekbare zaken horen gewoon bij onze soort. Bij onze beschaving.

Omdat we als mensheid zulke goede onbespreekbare zaken wegstoppers zijn, hebben we wel een handicap. Sommige dingen hebben we namelijk zo goed weggestopt, dat haast niemand er echt meer naar durft te kijken. Een voorbeeld.

Op Facebook verscheen op mijn tijdlijn de volgende stelling: “Het is verboden om te bellen in de auto. Het is verboden om te roken in de kroeg. Het is verboden om zonder ID rond te lopen. Het is verboden om zonder autogordel te rijden. Maar een pedofielenvereniging kan niet verboden worden?” Iemand had dit erop gekwakt om zijn afkeer van pedofilie kenbaar te maken.

Het duurde niet lang voor het door duizenden werd gedeeld. Belachelijk vond iedereen het inderdaad. Zelf maakte ik een grote vergissing. Omdat ik het een wat ongefundeerde actie vond, reageerde ik met mijn mening. Ik reageerde op iemand die als reactie “waanzin” plaatste. Ik schreef:

“Zeker geen waanzin. De gevoelens van een pedo kun je gewoon vergelijken met de gevoelens van een hetero en een homo. Met het grote verschil dat wat hij(zij) voelt niet uitgevoerd kan worden. Dat beseft een pedofiel net zo goed als een ander. Hij vindt het net zo verwerpelijk als een ander, maar heeft ook de driften van een ander. Daar niet over kunnen praten is gevaarlijk. Zonder zo’n vereniging is de kans op pedofilie juist groter. Het rijtje is dus tot en met de laatste regel logisch. Heeft allemaal met volksgezondheid en veiligheid te maken. (De enige discutabele vind ik persoonlijk die over ID.)”

Eronder viel de een na de ander over me heen. Er waren ook wel wat medestanders, maar in een aantal reacties werd afgevraagd of ik zelf misschien een pedofiel was. Een groot vertoon van emoties. Het is ook heel moeilijk om rationeel over pedoseksualiteit te praten. Het is een te groot taboe. Moreel veel te verwerpelijk. Maar het bestaat. Er alleen maar vanuit je onderbuik met enkel emotionele argumenten over praten lijkt de norm. Doe je dit niet dan voelt het voor velen alsof iemand dit verwerpelijke onderwerp goedkeurt. Er lijkt een ingebouwde menselijke censuur te zijn, sommige zaken kun je moeilijk aanraken.

Dat seksueel kindermisbruik binnen families, op scholen en (sport)verenigingen een veel groter probleem is dan de excessen van Robert M en Marc Dutroux is moeilijk bespreekbaar. Verkeersslachtoffers worden ook vooral buiten vliegtuigongelukken om veroorzaakt. Maar excessen raken ons nou eenmaal meer dan de alledaagse ellende. We zijn geen rationele soort. Ook taboes laten dat zien.

Wat een overheid bij zo’n onderwerp dan ook voor beleid maakt, het zal nooit streng genoeg zijn volgens de massa. Het voelt vreselijk. En dat is het uiteraard ook. Maar de massa verlaat de onderbuik niet. Wie er ook rationeel mee aan de slag moet, krijgt het moeilijk. Zal de massa niet meekrijgen, wat hij ook doet of zegt.

Hetzelfde zie je bij al die ik-ben-tegen-zinloos-geweld acties. Stille tochten waarin duizenden mensen meelopen om te protesteren tegen de manier waarop iemand die ze niet kennen is omgekomen. In plaats van er met z’n allen eens zinvol, zonder teveel zwakke emotionele argumenten, over te praten, gaat men met zinloze tochten meelopen. Hoewel zinloos? De individuen krijgen het gevoel dat ze iets goeds hebben gedaan. Hun vervelende onderbuikgevoel is wat getemperd. Ieders grootste nachtmerrie is één iemand overkomen, maar het steentje is bijgedragen. Het protest is getoond. Een zelfreinigend ritueel.
Alles wat een aardse overheid of andere beleidsbepaler er daarna ook bij bedenkt, kan aan deze ervaring natuurlijk niet tippen. Is nooit zo meedogend. Alleen een politicus die zonder scrupules op het onderbuikgevoel inspeelt en het exces bijvoorbeeld bij zijn zelf benoemde Marokkanenprobleem schuift, kan door onderbuikers op waardering rekenen.

Respect

De zonder-respect-geen-voetbal-campagne van de KNVB is in de kern bewonderenswaardig. Zonder de dood van die grensrechter had het ook best effect kunnen hebben. Het geweld op de voetbalvader was echter zo uitzonderlijk groot dat de campagne haast kolderiek overkomt. Gele en rode kaarten werden na het incident uitvergroot. Alle overtredingen kregen iets verdachts en na enkele weken was de sfeer alleen maar grimmiger.
Er werd in de winterstop bedacht dat praten met de scheidsrechter voor niet aanvoerders direct geel zou zijn. Een goed idee. Alleen striktere regels kunnen voor een snelle gedragsverandering zorgen. Maar bij de hervatting van de competities was duidelijk dat geen scheidsrechter het aandurfde. Iedereen vindt immers dat er iets moet veranderen, maar alleen bij de ander. Aan mij persoonlijk ligt het natuurlijk niet. Ik snap die arbiters volkomen.

Misschien zit het grootste taboe er wel in dat alle menselijk tekortkomingen, die bij excessen veel aandacht krijgen, in iedereen zitten, maar dat niemand dit wil accepteren. Excessen zijn een uitvergroting van slechte kanten in ons allemaal.

Zelf boeien taboes me niet alleen zo omdat ik veel schrijf. Elke schrijver of journalist moet voor zijn of haar werk al bovengemiddeld de eigen emotie verlaten om objectief proberen te zijn. Ik draag daarnaast ook een psychiatrische stoornis bij me. Ik ben bipolair, of manisch depressief. En op geestesziekte rust ook een behoorlijk taboe. Het is moeilijk bespreekbaar. Ook een behoorlijke confrontatie met onze tekortkomingen als soort.

Hoewel een hersenziekte vergelijkbaar is met een hart en vaatziekte in de zin dat er iets niet goed gaat bij een menselijk orgaan, heeft een hersendefect invloed op herkenbaar gedrag.  Het komt dichter bij wie we zijn. Een hartaanval is een stuk mechanischer. Niemand wil graag gek gevonden worden. Als we hier de excessen van nemen komen we al snel op een discussie over TBS-klinieken. Daar zitten de extreme gevallen.

Ook ik ben tijdens mijn eerste en enige episode, in een psychose, in naam der wet opgenomen. Gelukkig. Ik kan niet verzekeren dat ik anders niet iemand iets had aangedaan. Ik weet dat ik op een gegeven moment in de isoleercel wist dat ik mijn kat moest vermoorden. Op dat moment hield ik evenveel van hem als nu, ik werd ook zwaar verdrietig bij het idee, maar iets deed mij ervan overtuigen dat het beest doden de enige weg was naar een gelukkig leven. Naar überhaupt leven. Een daad die totaal niet klopt met wie ik ben. Maar was ik op dat moment vrijgelaten, ik weet zeker dat ik het had gedaan. Geen twijfel mogelijk. Ik heb het in me om een gevaar te zijn. Hier een taboe omheen bouwen zal vast niet helpen. Die luxe heb ik niet meer.

Het laatste taboe. Vul het in bij Google en ook daar zie je dat zoiets niet bestaat.