Maand: september 2013

Jaar offline zijn is te decadent

back-to-the-future-lloyd-michael-j-foxDe eerste Back to the Future film moet een stuk moeilijker te maken zijn geweest dan Elizabeth I. Enkele tientallen jaren terug gaan, is nou eenmaal moeilijker dan enkele honderden.

Het lastigste is dat er nog heel veel mensen zijn die het hebben meegemaakt. Veranderingen zijn er geleidelijk ingeslopen, zodat er een verwrongen beeld is gaan bestaan. Een perfecte nabootsing komt dus overdreven over. Je kunt haast niet anders dan die tijd zo over te laten komen zodat het vanuit de huidige tijd lijkt de kloppen. Dat is iets anders dan waarheidsgetrouw. Met een echt oud kostuumdrama kom je met veel meer weg.

De jongen die deze week in het nieuws is vanwege zijn boek over een jaar offline zijn, krijgt alleen om het gegeven al heel veel aandacht. We kunnen het ons niet meer voorstellen, zijn waarschijnlijk jaloers. Het enige wat hij heeft gedaan is een tijdje niet meegaan met iets. Ook als je geen was- of afwasmachine, stofzuiger, lamp zou hebben, zou je afgeremd worden om nu mee te kunnen. Het zijn geen luxeproducten meer. Integendeel.

Het zijn de basisingrediënten om geen buitenstaander te zijn. Het kaarslicht uit de tijd van Elizabeth. Iets dat “Jaar offline zijn is te decadent” verder lezen

2038

Beveiligingscameras‘Is het niet verstandig als we Bram eens een keer laten zitten? Het is een pientere jongen, maar dat versloffen van de laatste tijd kunnen we toch niet door de vingers zien?’

‘Daar heb je een punt. Toch is er ook een andere optie. Uit zijn dossier blijkt dat hij de laatste tijd wel heel veel contact heeft met Mariëlle. We kunnen ook overwegen om haar over te plaatsen naar een andere school.’

‘Waar zat je aan te denken?’

‘Ik weet dat haar vader voor zijn werk veel in Zweden zit. Via Herman van Buitenlandse Zaken kan ik vast wel een dealtje regelen dat te mooi is om af te wijzen. Uit het sociale media-dossier van de man weet ik ook dat hij hier heel graag weg wil. Liever gister dan vandaag.’

‘En ik lees hier “2038” verder lezen

Zelfreflectie

tulpen in nederlandZelfreflectie is moeilijk. Inzien hoe jij ten opzichte van je omgeving overkomt en daar heel eerlijk over zijn. Haast niet te doen. Als iemand je een klootzak noemt, moet je wel kunnen inschatten waarom dat is. Uit het niets zou onaardig zijn. Toch kan het zijn dat dat niets voor een ander toch ver over de grens is. Schreeuwen op de Dam kan nooit een probleem zijn bijvoorbeeld, op twee minuten in het jaar na. “Ik riep alleen maar wat” is dan opeens geen sterk argument meer. Een heel simpel principe eigenlijk.

Toch kunnen dingen behoorlijk uit de hand lopen als je dit zelfinzicht wat verliest, zeker als het om een heel land gaat. Want een volkscultuur is nog veel ingewikkelder dan één individu. Een kaasschaaf op een brie toepassen heeft weinig zin. Hiervoor moet je bewust zijn van verschillen. Maar hoe zit het met binnenlandse aangelegenheden? Hoe groot is het zelfkritisch vermogen daar?

Hoezo is Nederland bijvoorbeeld Europees Kampioen psychotische psychiatrische patiënten in isoleercellen stoppen? Ruimtes die “Zelfreflectie” verder lezen

Het Overview effect

Planeet aardeEen bekend fenomeen bij astronauten is dat als ze van de eerste keer in de ruimte terugkeren, hun leven op aarde nooit meer hetzelfde kan zijn. Puur omdat ze de aarde van een afstand hebben zien hangen in het heelal. Als geen ander wisten ze van tevoren al wat onze plaats in het zonnestelsel is. Maar het schijnt dat als je de atmosfeer een keer hebt verlaten, met het blote oog ziet dat de zon inderdaad maar een van de sterren is en dat de aarde niet meer is dat een knikker, dat je nooit meer helemaal op een lijn kan liggen met soortgenoten die dit privilege nooit hebben ondervonden.

Dit overview effect kennen we natuurlijk allemaal wel. Waarschijnlijk niet zo extreem als André Kuipers, maar we kennen het wel. Het hoort al bij volwassen worden. De onthechting van je ouders, van je geboorteplaats, van je middelbare school. De carrièreladder die je betreedt. Bij elke stap krijg je wat meer overzicht over hetgeen je loslaat. Het leven zal nooit meer hetzelfde zijn als ervoor. In deze onthechting schuilt wel een gevaar. Je vervreemdt een beetje van het gebied waar je overview over hebt gekregen. Dit kan de liefde ermee versterken, maar ook breken.

Hoe kan Wubbo Okkels terug op aarde het leven hier nog serieus nemen? Hij heeft gewoon met het blote oog gezien dat “Het Overview effect” verder lezen

Terug naar de separeer

Magritte-La-trahison-de-imageEen boek is nog niet het verhaal dat er in te lezen valt. Ik heb weleens wat lessen filosofie gehad en heb er onder andere voorgaande van onthouden. Vast helemaal fout, maar dat komt dan omdat ik er eigenlijk geen zak van heb begrepen. Kom op zeg, ik was zestien/zeventien en verre van een studiebol. Afgelopen zaterdag stond ik echter in een spiksplinternieuwe separeercel van de nog te openen psychiatrische kliniek VU Ingeest en dacht het ineens te begrijpen. Ceci n’est pas une isoleercel.

Ik moet nog regelmatig aan ‘mijn eigen’ cel denken. Nachtmerries komen gelukkig niet vaak meer voor, maar dit was wel behoorlijk lang het geval. Dan kun je zeggen dat zoiets waarschijnlijk meer met mijn psychose op zich te maken moet hebben. Ik was gewoon knettergek. Alle controle over je waarnemingen verliezen is zo’n beetje het ergste wat je je niet voor kunt stellen, oké.

Maar alleen zijn in die ruimte van drie bij vier met een rubberen matras een kartonnen po en een deur zonder klink, maakt die ervaring wel stukken erger dan nodig is. Geloof me. Om het woord prikkelarm “Terug naar de separeer” verder lezen

Coming out van Zwarte Piet

Sinds 2011 heb ik veel geleerd van Zwarte Piet. Ik was toen al sinds mijn jeugd niet meer met hem bezig. Dat jaar werd iemand echter opgepakt vanwege een tekst op een T-shirt: Zwarte Piet is racisme. Tja, witte mensen die zich overduidelijke tot een Afrikaanse karikatuur laten omtoveren, dat roept uiteraard wat op. Ik was vooral geschokt door de onverschillige reacties op deze belachelijke behandeling vanwege een simpel kledingstuk. Maar ook in mijn omgeving leek het weinig mensen wat te doen.

Ik verdiepte me in het fenomeen en kwam tot de ontdekking dat de blinde vlek voor het racisme van Piet immens is. Men blijkt massaal bereid om hem met de grootst mogelijke onzin te verdedigen. Veel mensen denken bijvoorbeeld al dat kinderen iets met de discussie te maken hebben. Het is een feestje voor hen toch? Maar sinds wanneer bepalen kinderen een traditie, onze cultuur? En hoezo is een traditie een waterdicht argument om te mogen discrimineren? Stierenvechten, vrouwen besnijden, stemrecht voor alleen mannen zijn dan ook allemaal prima te verdedigen.

Bij het verdedigen van een traditie denken ook veel mensen dat de oorsprong uit lang vervlogen tijden oprakelen hout snijdt. Voor witten die een kroespruik opzetten en zich zwart verven, hoef je natuurlijk enkel wat kennis over ons slavernijverleden te hebben. Buitenlanders zien het direct. Op Schiphol zijn “Coming out van Zwarte Piet” verder lezen

Op de kinderfiets naar Syrië

Iedereen die langer dan drie minuten in de nabijheid van twee of meer kleuters is geweest, weet helemaal hoe we als diersoort in de kern zijn. Als een kleuter op dat ene fietsje in de hoek gaat zitten – waar verder nog niemand de hele dag naar gekeken heeft – dan wordt dat ding vanuit het niets enorm begeerlijk. Binnen vijf minuten staat iemand te janken, omdat hij of zij ook zo nodig op het ding moet. Als de fietsende kleuter dan uitgefietst is, zal hij het opeens met een groot gebaar afstaan. Alsof het enorm nobel is. Zo zijn wij.

We kijken niet ver vooruit, zijn voornamelijk bezig met korte termijn bevrediging. Als volwassene leer je dit een beetje te onderdrukken, maar het blijft altijd aanwezig. Dat ontkennen is niet alleen dom, het is vooral gevaarlijk. Dingen die je had kunnen voorzien, maar diep hebt weggestopt, ontploffen in je gezicht. Voor je het weet verbreek je vriendschappen, het contact met je ouders, je ligt in een vechtscheiding, noem maar op.

Die kleutertrek van per se op dat fietsje moeten waar een ander op zit is daarentegen natuurlijk ook gewoon de basis van het succes van onze diersoort. Er zit ambitie in. Het beter willen hebben dan de ander. Dat grote gebaar van je fietsje afstaan als je zelf niet meer hoeft, is ook prima te vertalen naar hoe de wereld nu is verdeeld.

Eeuwenlang hebben Europese landen de hele wereld uitgebuit voor eigen gewin en zijn daar nog volop mee bezig. Ontwikkelingshulp is natuurlijk niet veel meer dan een fietsje afstaan. Bas Heijne schrijft “Op de kinderfiets naar Syrië” verder lezen